A Factory

Bogatą historię Cukrowni Żnin rozpoczyna podjęcie decyzji przez żnińskich ziemian o budowie fabryki cukru w 1893 roku. Już rok później - 15 października 1894 roku ruszyła pierwsza kampania cukrownicza. Zuckerfabrik Znin, bo tak początkowo nazywała się żnińska fabryka, kierowana była przez Radę Nadzorczą i Zarząd spółki, a wśród tych władz przewagę stanowili Niemcy. Przyjmuje się, że Cukrownia mieściła się na 50 ha, a teren ten przyłączono do gruntów miejskich w styczniu 1894 roku.

Podczas wojny Cukrownia Żnin przeszła po raz kolejny pod panowanie Niemców, jednak nie trwało to długo, gdyż zaraz po oswobodzeniu Żnina zakład oddany został pod opiekę Polaków. 12 lutego 1945 na stanowisko dyrektora wrócił także inż. Zygmunt Kittel po uprzednim mianowaniu przez pełnomocnika Ministerstwa Przemysłu. Żnińska fabryka cukru przeszła na własność państwa 27 października 1950 r. W latach 70. XX wieku najważniejszym celem działalności było skrócenie kampanii cukrowniczej, co osiągnięto poprzez modernizację i wymianę urządzeń. Ponadto wiele etapów pracy zmechanizowano, co przyczyniło się do poprawy warunków pracy, zwiększenia produkcji oraz wzrostu mocy przerobowej.

Mimo połączenia kolejowego Żnina z Inowrocławiem i Damasławkiem, władze Cukrowni uchwaliły budowę własnej kolejki, która już w 1894 roku zwoziła do fabryki buraki. Sieć torów o prześwicie 600 mm miała około 46 km. Kolejka fabryczna dysponowała 1 lokomotywą spalinową oraz 8 parowozami, z których jeden oglądać można dziś w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji. Ponadto na użytek kolejki pozostawało 50 wagoników 3-tonowych, 50 wagoników 6-tonowych i 12 wagoników 7-tonowych. Po II wojnie światowej z Cukrowni Gdańskiej sprowadzono jeszcze 70 wagoników. Na terenie cukrowni mieściły się 3 punkty zdawczo-odbiorcze. W latach 1971-1972 podjęto jednak decyzję o likwidacji żnińskiej kolejki fabrycznej ze względów ekonomicznych.